نقش پدر یا مادر، کدامیک در تربیت فرزند پررنگ تر است؟
4 حرفِ، اما یک دنیاست ... مادر!
برجسته ترین نقش تربیتی را مادر ایفا می کند. فرزند از بدو
به وجود آمدن یعنی از زمان نطفه گی تا بدنیا آمدن که حدود 270 روز است در
وجود مادر میهمان می باشد و همان جا رشد می کند و تک تک اعضای پیکرش در
وجود مادرش شکل می گیرد.
یک
سوال همیشه مطرح است که نقش پدر یا مادر، کدامیک در تربیت فرزند پررنگ تر
است؟ و اساسا فرزند از دامن کدام یک به کمالات انسانی می تواند برسد؟
برجسته
ترین نقش تربیتی را مادر ایفا می کند. فرزند از بدو به وجود آمدن یعنی از
زمان نطفه گی تا بدنیا آمدن که حدود 270 روز است در وجود مادر میهمان می
باشد و همان جا رشد می کند و تک تک اعضای پیکرش در وجود مادرش شکل می گیرد.
بی شک روحیات و خلقیات مادر روی فرزندش حتی در رحم تاثیر بسزایی دارد و
همه چیز را دریافت می کند. حال آن که پدر در آنجا نقشی ندارد. پس مادر نقش
محوری در تربیت فرزند دارد.
پس از تولد، کودک نخستین بار آغوش گرم
مادر را تجربه می کند و دو سال از وجود مادر تغذیه می شود که بدون هیچ شکی
اثرات خوراک مادر تاثیر مستقیم بر فرزند دارد.
کلمه «امَ » که در
قرآن و روایات به طور فراوان آمده، به معنای ریشه و سرچشمه است. چرا که
کودک حداقل شش ماه و حداکثر نه ماه در رحم مادر رشد می کند و جسم و روح خود
را از وجود مادر می گیرد و از سلول های جسم و اعصاب و جان مادر تغذیه می
کند.
شاید برخی به این تصمیم الهی اعتراض
داشته باشند، که سرنوشت مادر چه ربطی به سرنوشت فرزند دارد؟ در حالی که
وقتی دقت می کنیم و عقلانی به مسئله می نگریم در می یابیم که فرزند ٩ ماه
در همه حالات و اوقات، در حال گناه و غیر گناه، در رحم مادر و با مادر است.
بعد از بدنیا آمدن در طول شیر خوارگی و تا شش سالگی، یعنی بهترین دوران
فراگیری و تربیت، باز هم با مادر است.
در حقیقت مادر ریشه
وجود فرزند است و کودک انعکاسی از حقیقت جسم و روح مادر است. پس تمام یا
اغلب اثرپذیری او از مادر است و به همین علت حسابی که اسلام برای مادر باز
کرده برای غیر او باز نکرده است. آثار وجودی مادر از جسم و روان، در وجود
کودک ظهور می کند و طفل در اکثر اطوار و برنامه های حیاتش خودآگاه یا
ناخودآگاه بر طینت مادر می طند.
در
فرهنگ اسلام، زن باید مادر بودن خود را برای تربیت و رشد فرزندان حفظ کند و
برای آنها به معنای واقعی، مادری کند تا فرزند از هیچ جهت احساس کمبودی
نکرده و رشد کند. نه این که تنها به اسم مادر اکتفا کند.
مادر
برای تحویل دادن فرزندی پاک، سالم، عاقل و با صلابت، باید دارای وجودی
پاک، و فکری سالم، و اخلاقی انسانی باشد. از این جهت است که نبی مکرم اسلام
برای انتخاب همسر سفارش می کنند، همسر را از خانواده ای اصیل و دیندار
انتخاب کنند. چرا که اثر مستقیم در تربیت فرزندان دارد، و اگر می خواهیم از
فساد نسل جلوگیری کنیم باید در انتخاب همسر دقت شود چرا که تربیت نسل در
دستان مادران است. (1)
سرنوشت فرزندان در دست مادران
فیض
کاشانی در تفسیر صافی ذیل آیه شریفه: «هو الذّی یصوّرکم فی الارحام کیف
یشاء»(2) روایتی نقل می کند، که برای همه خصوصاً مادرها قابل توجه است،
ایشان می گوید:
«وقتی دو ملک مصّور می آیند، تا صورت بچه را به
تصویر بکشند. خطاب می شود، ای دو ملک به پیشانی مادر نگاه کنید و سرنوشت
بچه را رقم بزنید. فقط جای بداء هم بگذارید، تا در صورت تغییر وی؛ سرنوشت
او را تغییر می دهیم؛ وگرنه سرنوشت او همان سرنوشت مادرش است.(3)
شاید برخی به این تصمیم الهی اعتراض داشته باشند، که سرنوشت مادر چه ربطی
به سرنوشت فرزند دارد؟ در حالی که وقتی دقت می کنیم و عقلانی به مسئله می
نگریم در می یابیم که فرزند ٩ ماه در همه حالات و اوقات، در حال گناه و غیر
گناه، در رحم مادر و با مادر است. بعد از بدنیا آمدن در طول شیر خوارگی و
تا شش سالگی، یعنی بهترین دوران فراگیری و تربیت، باز هم با مادر است.
پس
مادر در این دوران با اهمیت هر چه بکارد همان را درو می کند. اگر گل
بکارد، یقینا گل درو می کند و اگر خار و خاشاک بکارد، همان را درو خواهد
کرد. حال آن که اگر غیر این باشد عدالت حق تعالی زیر سوال می رود. این
مسئله در داستان تخم مرغ دزد، شتر دزد می شود کاملا واضح است.
واقعا چرا پیامبر فرمودند که بهشت زیر پای مادران است؟ آیا هر کسی صرف مادر شدن شامل این فرمایش رسول خدا می شود؟
یقینا
این چنین نیست. مادری بر روی بهشت راه می رود که دغدغه تربیت فرزندان خود
را دارد و از وقت و وجود خود برای تربیت فرزندان مایه می گذارد.
وجود
مادر را می توان به ظرفی تشبیه کرد که انسان خوراک یا نوشیدنی را در آن
ظرف قرار می دهد، بدیهی است که هر چه ظرف پاکیزه تر باشد، مظروف هم گواراتر
خواهد بود. امام علی (علیه السلام) می فرماید: «همانا مادران به منزله ظرف
ها هستند!»(4)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) توصیه
عمیقی برای انتخاب همسر دارند که کاملا به مسئله تربیت از زمان ایجاد نطفه
اشاره دارد: «انظر الی ما تضع نطفتک، فان العرق دساس»(5) ؛ هنگام زن گرفتن
دقت کن که نطفه ات را در کجا قرار می دهی، چرا که شالوده و اصل هر چیزی کار
خودش را انجام می دهد.
در پایان توجه شما را به این روایت مشهور که
همگی شنیده ایم جلب می کنیم: رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند:
«الجنة تحت اقدام الامّهات»؛ بهشت زیر پای مادران است.(6)
واقعا چرا پیامبر فرمودند که بهشت زیر پای مادران است؟ آیا هر کسی صرف مادر شدن شامل این فرمایش رسول خدا می شود؟
یقینا
این چنین نیست. مادری بر روی بهشت راه می رود که دغدغه تربیت فرزندان خود
را دارد و از وقت و وجود خود برای تربیت فرزندان مایه می گذارد. از همین
جهت است که برخی معتقدند هر کس می تواند ازدواج کند ولی هر کسی نمی تواند
پدر و یا مادر شود!
در مضمون این روایت دو نکته مهم وجود دارد.
1- جایگاه و عظمت مادر در پیشگاه الهی
2- نقش تربیتی مادر
یعنی اگر مادری به معنای واقعی، مادری کرد در بارگاه الهی جایگاه خاصی
دارد که برای هیچ کس حتی پدر هم چنین جایگاهی مطرح نشده است. این جایگاه
بخاطر تربیت نسل بشریت و نزدیک شدن انسان ها به کمالات بشری توسط تربیت
مادران می باشد.
منبع:tebyan.net
تاریخ انتشار: 1396/12/17
